ب) تقویت‌کننده‌های طبیعی

این نوع تقویت‌کننده‌ها از منابع طبیعی مانند کودهای حیوانی، کمپوست، عصاره‌های گیاهی و سایر مواد طبیعی تهیه می‌شوند. این تقویت‌کننده‌ها علاوه بر تأمین مواد مغذی برای گیاهان، به بهبود ساختار خاک و افزایش فعالیت‌های میکروبی در خاک کمک می‌کنند. برخی از مهم‌ترین منابع طبیعی برای تقویت خاک عبارتند از:

• کودهای حیوانی: شامل فضولات حیوانات مانند گاو، مرغ، گوسفند و اسب هستند که مواد مغذی ضروری را برای گیاهان تأمین می‌کنند. این کودها علاوه بر غنی کردن خاک، به بهبود ساختمان خاک و حفظ رطوبت در آن کمک می‌کنند.
• کمپوست: ترکیبی از مواد آلی تجزیه شده است که به بهبود کیفیت خاک و افزایش ظرفیت نگهداری مواد مغذی کمک می‌کند. کمپوست خاک را نرم و قابل تنفس می‌کند و به حفظ تعادل pH خاک کمک می‌نماید.
• عصاره‌های گیاهی: عصاره‌هایی که از گیاهان خاص تهیه می‌شوند، مانند عصاره‌های جلبک‌ها و گیاهان دارویی، می‌توانند به تقویت رشد گیاهان و افزایش مقاومت آن‌ها به تنش‌های محیطی کمک کنند.

تقویت‌کننده‌های طبیعی به دلیل منابع آلی خود به حفظ تعادل اکولوژیکی و کاهش آلودگی خاک و آب کمک می‌کنند. همچنین، این مواد می‌توانند به بازسازی و بهبود خاک‌های آسیب‌دیده ناشی از استفاده طولانی‌مدت از کودهای شیمیایی کمک کنند.

ج) تقویت‌کننده‌های بیولوژیکی

تقویت‌کننده‌های بیولوژیکی، شامل مواد میکروبی طبیعی هستند که به‌طور عمده برای تقویت سیستم ایمنی گیاهان و افزایش مقاومت گیاهان در برابر بیماری‌ها و آفات استفاده می‌شوند. این تقویت‌کننده‌ها معمولاً شامل باکتری‌ها و قارچ‌هایی هستند که با گیاهان ارتباط برقرار کرده و از رشد بیماری‌ها جلوگیری می‌کنند. برخی از مهم‌ترین نوع‌های تقویت‌کننده‌های بیولوژیکی عبارتند از:

• باکتری‌های مفید: باکتری‌هایی مانند باکتری‌های ازت‌تثبیت‌کننده (که نیتروژن را از جو به خاک منتقل می‌کنند) و باکتری‌های معالج فسفر (که فسفر موجود در خاک را برای گیاهان قابل جذب می‌کنند) از جمله نمونه‌های رایج هستند. این باکتری‌ها همچنین به بهبود ساختار خاک و افزایش مواد مغذی قابل دسترس برای گیاه کمک می‌کنند.
• قارچ‌های مفید: برخی از قارچ‌ها مانند قارچ‌های میکوریزا با گیاهان همزیستی دارند و به آن‌ها کمک می‌کنند تا مواد مغذی بیشتری مانند فسفر را جذب کنند. همچنین، برخی قارچ‌ها می‌توانند با ایجاد لایه‌های حفاظتی اطراف ریشه‌ها از رشد قارچ‌ها و باکتری‌های بیماری‌زا جلوگیری کنند.
• آنتی‌بیوتیک‌های طبیعی: برخی از قارچ‌ها و باکتری‌ها ترکیبات آنتی‌بیوتیکی طبیعی تولید می‌کنند که می‌توانند از رشد قارچ‌ها و باکتری‌های مضر در گیاهان جلوگیری کنند.

این تقویت‌کننده‌ها به دلیل اثرات پایدار و طبیعی که دارند، معمولاً به عنوان یک گزینه جایگزین برای مواد شیمیایی در کشاورزی پایدار مورد استفاده قرار می‌گیرند. آن‌ها می‌توانند به تقویت تنوع زیستی خاک و کاهش نیاز به مواد شیمیایی کمک کنند.

کاربردهای تقویت‌کننده‌های گیاهی

• افزایش رشد و توسعه گیاه: استفاده از تقویت‌کننده‌ها می‌تواند به رشد سریعتر و سالم‌تر گیاهان کمک کند. این مواد می‌توانند به گیاهان کمک کنند تا مواد مغذی بیشتری جذب کنند و در نتیجه رشد بهتری داشته باشند.
• افزایش مقاومت به بیماری‌ها: تقویت‌کننده‌ها می‌توانند سیستم ایمنی گیاهان را تقویت کنند و آن‌ها را در برابر بیماری‌ها و آفات مقاوم‌تر سازند. برخی از تقویت‌کننده‌ها با تقویت بافت‌های گیاه باعث کاهش آسیب‌پذیری گیاه در برابر عوامل بیماری‌زا می‌شوند.
• بهبود کیفیت محصول: استفاده از تقویت‌کننده‌ها می‌تواند به بهبود کیفیت محصولات کشاورزی مانند میوه‌ها و سبزیجات کمک کند. این تقویت‌کننده‌ها می‌توانند طعم، رنگ و اندازه محصول را افزایش دهند.
• افزایش بهره‌وری زمین: تقویت‌کننده‌ها می‌توانند باعث بهبود ساختار خاک شوند، که این امر موجب افزایش قدرت نگهداری آب و مواد مغذی در خاک می‌شود. به این ترتیب، گیاهان می‌توانند در شرایط سخت‌تر و با مصرف کمتر منابع، رشد بهتری داشته باشند.